Репрезентація прецедентних феноменів у поетичному мовосвіті Володимира Базилевського

Abstract

In the article the author closely scrutinizes and analyzes the peculiarities of precedent phenomena functioning in the poetic works of Volodymyr Bazylevskyi. The purpose of the article is to characterize the features of precedent phenomena functioning in Volodymyr Bazylevskyi’s poetry language world (on the material of his poetry collection “By the wind paths”). The author of the study concludes that the poetry by V. Bazylevskyi contains the precedent phenomena with different typological characteristics. On the precedence level there can be found socio-precedent, national precedent, and universally precedent units; on the form of verbalization the author marks out names (mythonyms, anthroponyms, toponyms, oronyms, squalentionyms, hydronyms, cosmonyms, geortonyms, hemeronyms), statements, text, and situation; units of literary, biblical, mythological, art, folklore, historical and philosophical origins; on the basis of transformation there can be singled out some samples that did not undergo any changes when entering a poetic text, and those ones which operate as modified versions that were obtained by using structural and semantic (truncation, addition), morpho-semantic and structural and graphic modification; on the basis of markedness there found some marked and unmarked samples which make up most of the analyzed units. The distinguished precedent phenomena in poetic texts by V. Bazylevskyi perform the following functions: informative signal, nominative, organizational, persuasive, ludic, tuning, forecasting, characterization and metaphorical. The above-mentioned gives grounds to state that the precedent phenomena represented in the analyzed poetry are its organic component and an active text-forming and stylistic unit.

В предлагаемой статье исследователь предпринимает попытку детально рассмотреть и проанализировать особенности функционирования прецедентных феноменов в поэтическом творчестве Владимира Базилевского. Цель статьи – на материале поэтического сборника Владимира Базилевского «Шляхами вітру» охарактеризовать особенности репрезентации прецедентных феноменов в его поэтической речи. Автор статьи приходит к выводу, что в поэтических произведениях В. Базилевского активно употребляются прецедентные феномены, имеющие различные типологические характеристики: по уровню прецедентности представлены единицы социумно прецедентные, национально прецедентные и универсально прецедентные; по форме вербализации – имена (мифонимы, антропонимы, топонимы, оронимы, сквалентионимы, гидронимы, космонимы, геортонимы, гемеронимы), высказывания, текст и ситуация; единицы литературного, библейского, мифологического, фольклорного, исторического и философского происхождения; по признаку трансформированности встречаются примеры, которые не были изменены при введении в поэтический текст, а также те, которые функционируют в качестве модифицированных вариантов, полученных путем структурно-семантического (усечение, дополнение), морфолого-семантического и структурно-графического видоизменения; по признаку маркированности зафиксированы как маркированные, так и немаркированные единицы, которые составляют большинство из числа проанализированных. Выделенные прецедентные феномены в стихотворных текстах В. Базилевского выполняют такие функции: информативно-сигнальную, номинативную, организационную, персуазивную, людическую, а также функции прогнозирования, характеризации и метафоризации. Изложенное дает основания утверждать, что представленные в рассмотренных поэтических произведениях прецедентные феномены являются их органической составляющей и выступают активной текстообразующей и стилистической единицей.

W zaproponowanym artykule naukowca próbuje zbadać szczegółowo i przeanalizować osobliwości funkcjonowania precedencyjnych fenomenów w twórczości poetyckiej Włodzimierza Bazilewskiego. Cel artykułu – na podstawie utworów ze zbioru Włodzimierza Bazilewskiego Шляхами вітру scharakteryzować osobliwości reprezentacji precedencyjnych fenomenów w poetyckim świecie językowym mistrza. Autorka artykułu dochodzi wniosku, iż w utworach poetyckich Włodzimierza Bazilewskiego aktywnie używane precedencyjne fenomeny, mające rozmaite charakterystyki typologiczne: pod względem poziomu precedencji zaprezentowane nazwy socjo precedencyjne, narodowo precedencyjne i uniwersalnie precedencyjne; pod względem kształtu werbalizacji — nazwy (mitonimy, antroponimy, nazwy miejscowości, horonimy, skwalentionimy, hydronimy, kosmonimy, geortonimy, hemeronimy), wyrazy, tekst i sytuacja; nazwy o pochodzeniu literackim, biblijnym, mitologicznym, artystycznym, folklorystycznym, historycznym i filozoficznym; pod względem transformacji są przykłady, które nie zostały zmienione przy wprowadzaniu ich w tekst poetycki, oraz te, które funkcjonują jako warianty zmodyfikowane, uzyskane przez strukturalno-semantyczne (odrzucenie, dodawanie), morfologo-semantyczne i strukturalno-graficzne; pod względem nacechowania są przykłady nacechowane i neutralne które stanowią większość przeanalizowanych. Wydzielone precedencyjne fenomeny w utworach poetyckich Włodzimierza Bazilewskiego wykonują następne funkcje: informacyjno-sygnalną, mianownikową, organizacyjną, perswazyjną, językową, oraz funkcje prognozowania, charakteryzacji i metaforyzacji. Powyższe daje podstawy twierdzić, iż zaprezentowane w przeanalizowanych utworach poetyckich precedencyjne fenomeny stanowią część organiczną i są aktywnym tekstotwórczym i stylistycznym elementem. Słowa kluczowe